De Nederlandse inlichtingendiensten hebben bewijzen verzameld voor het wijdverbreide gebruik van verboden chemische wapens door Rusland in Oekraïne, waaronder het afwerpen van een verstikkend middel vanuit drones om soldaten uit hun loopgraven te verdrijven en ze te kunnen neerschieten, zo verklaarde de Nederlandse minister van Defensie en hoofd van de militaire inlichtingendienst tegenover Reuters.
Minister van Defensie Ruben Brekelmans riep op tot strengere sancties tegen Moskou. “De belangrijkste conclusie is dat we kunnen bevestigen dat Rusland het gebruik van chemische wapens opvoert”, zei hij in een interview.
“Deze intensivering is zorgwekkend omdat het deel uitmaakt van een trend die we al enkele jaren waarnemen, namelijk dat het gebruik van chemische wapens door Rusland in deze oorlog genormaliseerd, gestandaardiseerd en veralgemeend wordt”, voegde hij eraan toe.
De bevindingen van de Nederlandse inlichtingendienst over het vermeende gebruik van chloorpikrine, een verboden strijdmiddel dat voor het eerst door Duitsland werd gebruikt in de Eerste Wereldoorlog, waren niet eerder bekend.
De chef van de Nederlandse militaire inlichtingendienst (MIVD), Peter Reesink, zei dat de conclusies overeenkomen met “onze eigen onafhankelijke bevindingen, die we op basis van ons eigen onderzoek hebben verkregen”. Reuters kon het gebruik van verboden chemicaliën door geen van beide oorlogspartijen in Oekraïne onafhankelijk verifiëren.
De VS beschuldigde Rusland in mei vorig jaar voor het eerst van het gebruik van chloorpikrine, een chemische verbinding die giftiger is dan irriterende stoffen. Oekraïne beweert dat er duizenden gevallen zijn van het gebruik van chemische wapens door Rusland.
Het Russische ministerie van Defensie reageerde niet onmiddellijk op een verzoek om commentaar op dit artikel. Rusland heeft het gebruik van illegale munitie ontkend en beschuldigt Oekraïne ervan deze te hebben gebruikt.
Maria Zakharova, woordvoerster van het Russische ministerie van Buitenlandse Zaken, zei woensdag dat de Federale Veiligheidsdienst in het oosten van het land een Oekraïense schuilplaats heeft ontdekt met explosieven die chloorpikrine bevatten. Oekraïne heeft dergelijke beschuldigingen altijd van de hand gewezen.
De Organisatie voor het Verbod van Chemische Wapens (OPCW), een ontwapeningsorganisatie met zetel in Den Haag en 193 lidstaten, verklaarde vorig jaar dat de oorspronkelijke beschuldigingen van beide landen tegen elkaar “onvoldoende onderbouwd” waren. Er is geen verzoek ingediend voor een uitgebreid onderzoek, dat door de lidstaten moet worden ingesteld.
Volgens Brekelmans zijn ten minste drie doden in Oekraïne in verband gebracht met het gebruik van chemische wapens, terwijl meer dan 2.500 gewonden op het slagveld aan de Oekraïense gezondheidsautoriteiten symptomen hebben gemeld die verband houden met chemische wapens.
Het toenemende gebruik van chemische wapens door Rusland vormt niet alleen een bedreiging voor Oekraïne, maar ook voor andere landen, voegde Brekelmans eraan toe. “We moeten de druk verder opvoeren. Dat betekent dat we verdere sancties moeten overwegen en met name Rusland de deelname aan internationale fora zoals de Uitvoerende Raad van de OPCW moeten ontzeggen”, zei hij.
Reesink sprak van “duizenden gevallen” van gebruik van chemische wapens en verwees daarbij naar een Oekraïens cijfer van 9.000. De komende maanden zal worden onderhandeld over de tweejaarlijkse roulatie van de leden van de OPCW-raad. De bevindingen van de inlichtingendiensten zouden vrijdag in een brief aan het Nederlandse parlement worden gepresenteerd.
Rusland is lid van de OPCW en heeft, net als de Verenigde Staten, zijn aangegeven voorraden chemische wapens vernietigd. De verscherping van de sancties zou kunnen gebeuren in overleg met de Europese Commissie, die heeft voorgesteld om nog eens 15 organisaties en personen op te nemen in haar sanctieregeling, onder meer wegens het vermoeden van het gebruik van chemische wapens in Oekraïne.
De Nederlandse militaire en geheime diensten beweren in samenwerking met buitenlandse partners concreet bewijs te hebben gevonden voor een verhoogde productie van chemische wapens in Rusland.
Volgens Reesink gaat het onder meer om de uitbreiding van onderzoekscapaciteiten en de aanwerving van wetenschappers voor de ontwikkeling van chemische wapens. Hij voegde eraan toe dat Russische functionarissen soldaten instructies zouden hebben gegeven voor het gebruik van giftige strijdmiddelen.
“Het gaat hier niet om een eenvoudige ad-hocmaatregel aan het front, maar om onderdeel van een grootschalig programma. En dat is natuurlijk ook zorgwekkend, want als we niet duidelijk maken en openbaar maken wat Rusland doet, zullen deze tendensen hoogstwaarschijnlijk voortduren”, aldus Reesink. Hij noemde het gebruik van chemische wapens door de Russische strijdkrachten “bijna standaardprocedure”.
“We brengen het gebruik van chloorpikrine concreet in verband met geïmproviseerde munitie, zoals gevulde gloeilampen en lege flessen die aan een drone worden gehangen. Bij traangas zien we dat ze ook misbruik maken en bestaande munitie ombouwen zodat deze als drager voor het gas kan dienen”, legde hij uit.
Chloorpikrine staat op de lijst van verboden verstikkende stoffen van de OPCW, die is opgesteld om de naleving van het Verdrag inzake chemische wapens (CWÜ) van 1997 te handhaven en te controleren. Het kan ernstige irritatie van de huid, de ogen en de luchtwegen veroorzaken. Bij inslikken kan het leiden tot brandwonden in de mond en maag, misselijkheid en braken, en ademhalingsmoeilijkheden of ademnood.
Bron: agentschappen
